Κιρσοκήλη: Αιτίες, Συμπτώματα και Αντιμετώπιση
Η κιρσοκήλη αποτελεί μία από τις πιο συχνές αιτίες ανδρικής υπογονιμότητας, επηρεάζοντας το 35-40% των ανδρών με πρωτοπαθή υπογονιμότητα και έως το 80% των ανδρών με δευτεροπαθή υπογονιμότητα. Η διαφορά αυτή υποδηλώνει ότι η κιρσοκήλη αποτελεί προοδευτικά επιδεινούμενη απειλή για την ανδρική γονιμοποιητική ικανότητα.
Τι είναι η Κιρσοκήλη;
Η κιρσοκήλη περιγράφει την κατάσταση στην οποία οι φλέβες που βρίσκονται πίσω και κάτω από τον όρχι (σπερματικές, κρεμαστήριες) μέσα στο όσχεο είναι πρησμένες και φουσκωμένες. Αυτές οι φλέβες απομακρύνουν το αίμα που είναι φτωχό σε οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά από τον όρχι. Η διόγκωση συμβαίνει όταν το αίμα γυρνάει πίσω αντί να φύγει προς τα εμπρός, κυρίως κατά την αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης ή στην όρθια θέση.
Συμπτώματα της Κιρσοκήλης
Η κιρσοκήλη μοιάζει με τους κιρσούς που συχνά εμφανίζονται στα πόδια. Ιατρικό ενδιαφέρον συγκεντρώνει μόνο η κλινική κιρσοκήλη, δηλαδή αυτή που είναι ψηλαφητή σε όρθια θέση από τον ιατρό. Η παρουσία της είναι συχνή και στον γενικό γόνιμο πληθυσμό (15-18%) χωρίς να προκαλεί συμπτώματα.
Η κιρσοκήλη εμφανίζεται συνήθως μεταξύ των ηλικιών 10 και 18 ετών και μπορεί να επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη του όρχι και το μέγεθός του. Συχνότερα εμφανίζεται μόνο στον αριστερό όρχι, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να επηρεάζει και τους δύο όρχεις, ενώ πιο σπάνια αποκλειστικά τον δεξί.
Επιπτώσεις της Κιρσοκήλης στην Υπογονιμότητα
Σε υπογόνιμους άνδρες, η κιρσοκήλη μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή, την κινητικότητα και τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων, προκαλώντας αύξηση στον κατακερματισμό του γενετικού υλικού των σπερματοζωαρίων και μειώνοντας τη γονιμοποιητική ικανότητα. Μπορεί επίσης να υποβαθμίσει την ενδοκρινή ορχική λειτουργία, προκαλώντας μείωση της τεστοστερόνης.
Διάγνωση της Κιρσοκήλης
Η διάγνωση της κιρσοκήλης περιλαμβάνει:
- Κλινική εξέταση σε όρθια θέση με ψηλάφηση των διογκομένων φλεβών, που περιγράφονται ως “σακούλι με σκουληκάκια”.
- Έγχρωμο υπερηχογράφημα τρίπλεξ οσχέου για ανίχνευση πολλαπλών σπερματικών φλεβικών στελεχών με διάμετρο >3 mm σε όρθια θέση και στη Valsalva.
Ακολουθούν επιπρόσθετες εξετάσεις:
- Πλήρες σπερμοδιάγραμμα (δύο εξετάσεις με διαφορά ενός έως τριών μηνών).
- Διερεύνηση λοιμώξεων με καλλιέργεια σπέρματος ή/και προστατικού υγρού.
- Ορμονικός έλεγχος (fsh, Lh, τεστοστερόνη, Prolactin).
- Μέτρηση οξειδωτικής βλάβης και κατακερματισμού DNA.
- Ιστορικό γονιμότητας της συντρόφου (π.χ. ΑΜΗ).
Θεραπευτική Προσέγγιση
Η κιρσοκήλη συνήθως είναι ασυμπτωματική και δεν απαιτεί θεραπεία ή χειρουργική διόρθωση εκτός από συγκεκριμένες περιπτώσεις:
- Άνδρες με κλινική κιρσοκήλη, παθολογικό σπερμοδιάγραμμα και επιβεβαιωμένη υπογονιμότητα.
- Άνδρες με αυξημένο κατακερματισμό και οξειδωτική βλάβη.
Η χειρουργική θεραπεία συχνά οδηγεί σε βελτίωση των αποτελεσμάτων της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και αύξηση των κλινικών κυήσεων.
Επιλογή Θεραπείας για την Κιρσοκήλη
Η μικροχειρουργική θεωρείται “Gold Standard” λόγω της υψηλής μεγέθυνσης που προσφέρει, αυξάνοντας τον αριθμό των φλεβών που απολινώνονται και επιτρέποντας τη διατήρηση των ορχικών αρτηριών και λεμφαγγείων. Αυτή η μέθοδος μειώνει δραστικά τις υποτροπές και τις επιπλοκές, ενώ αυξάνει σημαντικά τα ποσοστά εγκυμοσύνης.
Η κιρσοκήλη είναι μια διαχειρίσιμη κατάσταση και η έγκαιρη αντιμετώπιση μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη γονιμότητα και την ποιότητα ζωής.